Het doorkijkvenster in Giethmen.
Het doorkijkvenster in Giethmen. Ivar van Veen.

Doorkijkvenster in Hoge Hexelbrengt bezoekers terug in tijd

Algemeen

HOGE HEXEL – In het gebied Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal worden op vrijdag 19 april drie zogenoemde doorkijkvensters geplaatst. Eentje daarvan komt in het buitengebied van Hoge Hexel. De vensters geven een prachtig doorkijkje in het cultuurlandschap. Wie door zo’n venster kijkt, ziet het landschap van nu, maar met een schets van een historische bouwwerk of landschapselement dat er ooit heeft gestaan. Het gaat in Hoge Hexel om de schaapskooi met een schoolmeesterwoning uit 1921. Ook in buurtschap Giethmen en in Luttenberg worden doorkijkvensters geplaatst.

Het is het resultaat van het project Dorpslandschappen. Samen met bewoners zijn de ontstaansgeschiedenis van hun leefomgeving en het landschap in Giethmen, Luttenberg en Hoge Hexel in beeld gebracht in korte films. De doorkijkvensters brengen de geschiedenis tot leven. Voor even bevinden bezoekers van het gebied zich terug in de tijd. Het project is gerealiseerd door Stichting Landschap Overijssel en is mede mogelijk gemaakt door provincie Overijssel, Gastvrij Overijssel en Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal.

In het project is gekeken vanuit drie tijdsvensters. Namelijk, de prehistorie, de middeleeuwen en de moderne tijd. De buurtschap Giethmen ligt gunstig langs de Regge en werd al in de prehistorie bewoond. Op de es zijn verschillende sporen en voorwerpen gevonden van de bewoners uit de ijzertijd. De schets op het venster laat zien hoe een boerderij uit de ijzertijd er uit kan hebben gezien op een plek waar nu weiland is.

De Luttenberg is in de ijstijd opgestuwd. Al in de prehistorie woonden er jagers en verzamelaars. In de middeleeuwen werd op de flank van de berg de eerste boerennederzetting ‘de Boerschop’ gesticht met een eigen kapelletje en later een schooltje. Vanwege de bouw van een nieuwe kerk kwam het dorp later op de huidige locatie te liggen. Op het doorkijkvenster is een deel van de Boerschop rond 1800 geschetst.

Het derde doorkijkvenster is geplaatst in Hoge Hexel. Ook Hoge Hexel is opgestuwd tijdens de ijstijd en werd al vroeg bewoond. Tijdens de middeleeuwen gebruikten boeren de woeste gronden om schapen te laten grazen. De mest werd verzameld in een schaapskooi, zodat het later gebruikt kon worden om de akkers te bemesten. Op het venster zijn een authentieke schaapskooi en de oude school met schoolmeesterwoning uit 1921 te zien.

Het landschap is door de eeuwen heen enorm veranderd. De landschapsbiografie van Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal laat zien dat dit gebied onlosmakelijk met elkaar is verbonden. Wie om zich heen kijkt, ziet dat er nog veel te herkennen is uit de tijd van toen: een grote ijsmassa duwde de grond opzij en rivier de Regge kronkelt sindsdien door het laaggelegen gebied. De stuwwallen, zwerfkeien en grafheuvels vertellen de verhalen van voorvaderen en de namen van velden verwijzen naar familienamen.